در گذر تاریخ ...
25مهر 1368 – 17اکتبر1989: مرتضی حنانه، استاد بزرگ موسیقیِ میهن شهیدان،به ماندگاران پیوست
استاد مرتضى حنانه در 11اسفند سال 1301 در خانواده‌یى فرهیخته زاده شد. پدرش از خدمتگزاران به علم و هنر ایران بود. مرتضى حنانه پس از تحصیل در هنرستان موسیقى به‌عنوان بهترین نوازنده سلوى اركستر سمفونیك تهران شناخته شد. حنانه در سالهاى بعد، در انستیتوى موسیقى واتیكان در زمینه‌هاى گوناگون ازجمله آهنگسازى و هارمونى، به تحصیل پرداخت. حنانه در سال1340، به ایران بازگشت و در سال 1341 یك اركستر سمفونیك به‌نام اركستر بزرگ فارابى، براى اجراى آهنگهاى ایرانى در رادیو تشكیل داد. بانوى بزرگ آواز ایران، مرضیه نیز در زمره نادر خوانندگانى بود كه استاد حنانه چندین ترانه زیبا را ضبط و اجرا كرد. از استاد حنانه آثارى به‌جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از”سوئیت شهر مرجان“، ”كاپریس براى پیانو و اركستر“، ”خواب یك شیطان كوچك“، ”قطعه‌یى براى پیانو سلو براى نیما یوشیج“، ”صبر و ظفر“ براى اركستر مجلسى با پیانو و هارپ، و دهها ترانه و آثار دیگر. یكى از آثار استاد حنانه، سرود ”ایران میهن شهیدان“ است كه آن را شخصاً تنظیم، اجرا و ضبط نمود و به سازمان مجاهدین خلق ایران هدیه داد. سرانجام دفتر زندگى این هنرمند برجسته در نیمه‌شب 25مهرماه سال 1368، به دنبال یك بیمارى كوتاه، و ممانعت رژیم آخوندها از خروج او از ایران براى معالجه، بسته شد. یادش گرامى باد.
شادروان مرتضى حنانه، پس از بازگشت به ایران:
«هنگامى كه از ایتالیا به ایران آمدم، زیاد فكر كردم. حال زمانى بود كه آن دانشى كه آرزویش را داشتم به‌دست آورده بودم و فقط مانده بود تصمیم بگیرم با آن دانش چه كار كنم و چه نوع از موسیقى را ارائه دهم.
اول گفتم «دوده كافونیك» كار كنم. ولى این چه معنایى داشت؟ با خودم گفتم اگر خیلى خوب بنویسم، تازه بهتر از «شوتنبرگ» كه نمى‌توانم بنویسم، او صاحب مكتب به‌شمار مى‌رود و مكتبش یكى از بزرگترینهاى آلمان است كه همه جهان آن را پذیرفته‌اند. ولى اگر كار من را یك ایرانى گوش كند چه خواهد گفت؟ مى‌گوید این كار اگر هم خیلى با ارزش باشد، باز هم ربطى به ایران ندارد و چیزى به فرهنگ غرب افزوده است. درحالى‌كه ما مى‌خواهیم آهنگسازان ایرانى با آثارى كه ارزش دارند، به فرهنگ كشورشان چیزى بیفزایند».
شادروان مرتضى حنانه ازجمله موسیقیدانان نوآور و اندیشمندى بود كه با خلاقیتهاى خود سهمى ارزنده در بنیانگذارى موسیقى علمى در ایران دارد.
حنانه در سال۱۳۰۱ در تهران متولد شد و از كودكى، زمانى كه بیش از ۸-۹سال نداشت، به موسیقى روى آورد. و با نواختن نى به‌عضویت گروه پیشاهنگان جوان پیوست.
سپس به هنرستان عالى موسیقى رفت و زیر نظر غلامحسین مین‌باشیان به فراگیرى اصول نظرى و عملى موسیقى غربى پرداخت. او به‌طور همزمان فلوت و هورن را نزد استادان وقت آموخت.
او مدتى زیر نظر استاد پرویز محمود آموزش دید و عضو اركستر سمفونیك تهران، كه رهبریش با پرویز محمود بود، در آمد. بعد از چند سال، حنانه رهبرى اركستر را به‌عهده گرفت.
استعداد سرشار حنانه به‌حدى بود كه وقتی در سال ۱۳۳۲ در جشن هزاره بوعلى سینا آثارش را با همسرایى و اركستر سمفونیك عرضه كرد، سفیر ایتالیا به او بورسیه هنرى تحصیل در ایتالیا را داد و حنانه براى تكمیل تحصیلات خود به كنسرواتور واتیكان عزیمت كرد.
حنانه در ایتالیا روى موسیقى فیلم مطالعات گسترده‌یى كرد و در سالهاى بعد، پس از بازگشت به ایران، آثار بسیار ارزنده‌یى چون موزیك فیلم «هزار دستان» را خلق كرد.
شادروان حنانه هم‌چنین در زمینه ترجمه متون فیلمهاى ایتالیایى فعال بود و بسیارى از فیلمهاى ایتالیایى آن دوره را ترجمه كرده است.
حنانه موسیقیدانى برجسته و خلاق بود كه سوداى نوآورى در موسیقى ایران و استفاده از ابزار و آلات موسیقى غربى را در سر داشت. با وجود این، دلش براى ایران و فرهنگ ایران مى‌تپید و همواره آرزو مى‌كرد كه در میهنى با فرهنگى شكفته و نو زندگى كند.
شادروان حنانه از موسیقیدانانى بود كه پس از پیروزى انقلاب با همكارى با نهاد ترانه و سرود سازمان مجاهدین خلق، چند سرود از مجموعه سرودهاى سازمان را تنظیم كرد. سرود زیباى میهن شهیدان از آثار زیبا و ماندنى استاد حنانه است كه در كارنامه هنرى او جایگاه ویژه‌یى دارد. حنانه پس از انقلاب بیشتر اوقات خود را به پژوهش درباره موسیقى كهن ایران اختصاص داد و عاقبت در ۲۴مهر ۱۳۶۸ بر اثر سكته قلبى جهان را بدرود گفت.
آری،
میهنی می سازیم
که در آن وسعت خورشید به اندازه چشمان سحرخیزان است
با ما در کانال تلگرام میهنی میسازیم همراه شوید
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر